Waarom heeft de patrijs bescherming nodig?
De stand van de patrijs in Nederland is sinds de jaren zeventig met meer dan 95% afgenomen.
Toch was het nog tot 1998 een soort waar op gejaagd mocht worden, al werd ze door de jagers zeker de laatste jaren meestal al wel ontzien. In de Flora en Faunawet (wet waarin regels staan opgenomen om planten en dieren te beschermen) die in dat jaar inging, werd de patrijs nog steeds onder jachtwild geschaard, maar kregen ze wel meteen een beschermde status. Het heeft ze tot nu toe niet geholpen. Hieronder een veelzeggend bericht van Sovon, over het jaar 2015:
Meer dan de helft van de grootste zorgenkindjes huist vooral in agrarisch gebied. Ronduit schrikbarend is de ontwikkeling van de Patrijs, die ten opzichte van het al niet florissante 2014 met nog eens 28% afnam en ten opzichte van 1990 met 90% (!) gedaald is. Hoogste tijd om de in het kader van het agrarisch natuurbeheer gemaakte plannen in de praktijk te brengen. Anders lopen we het risico dat de Patrijs, net als in Zwitserland en delen van Duitsland, werkelijk met uitsterven bedreigd wordt. (foto: weggedoken patrijs in grasland, Mark Zekhuis)
Veranderend landschap
Het landschap waar patrijzen van hielden, bestaat niet meer, evenmin als de bedrijfsvoering van de boeren van toen. Grootschaligheid, overbemesting, de opmars van maïs, efficiënte oogstmethoden, onkruidbestrijding: het heeft ze de das omgedaan. Daar komt dan nog bij dat patrijzenkuikens moeten opgroeien op een menu van insecten. Die zijn er blijkbaar niet genoeg meer. Hierover is trouwens ook veel onderzoek gedaan bij het korhoen. Beide hoenders hebben wat betreft hun teloorgang veel gemeen, een terugblik op de laatste jaren van het korhoen is het doemscenario voor de patrijs.
We kunnen het tij keren
Voor de patrijzen is het hopelijk nog niet zover. Ook in Twenterand zijn nog plaatsen waar ze zich kunnen handhaven. Voor het behoud van deze laatste populaties moet hier dan wel wat gebeuren aan hun leefomgeving. De maatregelen daartoe zijn bekend, de resultaten ervan her en der in het land stemmen hoopvol.
Er zijn in het verleden wel tellingen geweest in Twenterand, zoals in 1993 door de provincie Overijssel samen met de Vriezenveense KNNV. Eén van de getelde gebieden, het Veenschap, kende toen nog een dichtheid van 14 territoria per 100 ha. Een nauwelijks meer voor te stellen aantal, maar ook een uitdaging voor het herstel!
In de grafiek van Sovon zien we twee soorten waarvan de trend niet alleen over lange termijn negatief is, maar in 2014-15 eveneens. De blauwe lijn toont overduidelijk de noodzaak om de patrijs te beschermen.